តើអ្វីទៅជាកសិកម្មអភិរក្ស? ហេតុអ្វីបានជាកសិករគួរអនុវត្ត?


KCSM 2025-01-13 04-16pm

កសិកម្មអភិរក្ស ពេលបានឮ ប្រហែលជាគិតថា ជារបៀបធ្វើកសិកម្មតាបបែបប្រពៃណីតាំងពីបុរាណមក ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញកសិកម្មបែរជាលើកឡើង បែបផ្សេងទៅវិញ។ តើអ្វីទៅជាកសិកម្មអភិក្ស? អ្នកនាង ស៊ាង ស្រីមុំ អ្នកសម្របសម្រួលនៅមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ ដើម្បីអភិវឌ្ឍកសិកម្មអភិរក្សកម្ពុជា នៃក្រសួងកសិកម្ម បានពន្យល់ទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មាន ក្នុងដំណើរចុះទៅយកព័ត៌មានរួមគ្នាមួយនៅក្នុង នៅក្នុងស្ថានីយពិសោធន៍បុសខ្នុរ ឯស្រុកចម្ការលើ ខេត្តកំពង់ចាម។

កសិកម្ម​អភិរក្ស ជា​បច្ចេកទេស​កសិកម្ម​មួយ ដែល​រួមចំណែក​ក្នុង​ការ​ស្ដារ​ឡើង​វិញ​នូវ​ជីជាតិ និង​សុខភាព​របស់ ដែល​ឈាន​ទៅ​រក​ការ​បង្កើន​ទិន្នផល​ដំណាំ។ កសិកម្ម​អភិរក្ស ផ្ដោត​ទៅ​លើ​គោលការណ៍​៣ សំខាន់ៗ, ទី១ កាត់​បន្ថយ​ការភ្ជួររាស់, ទី២ ការ​ដាំ​ដំណាំ​គម្រប​ដី និង​កាក​សំណល់​កសិកម្ម ធ្វើ​ឲ្យ​ដី​ស្រែ​ចម្ការ​មាន​អ្វី​គ្រប​ពី​លើ​ពេញ​មួយ​ឆ្នាំ, ទី៣ ការ​ធ្វើ​ពិពិធ​កម្ម​ដំណាំ ដូច​ជា​កា​ដំណាំ​ឆ្លាស់ ឬ​ដំណាំ​បង្វិល​។

តាមរយៈការហូច្រោះដីដែលមានជីជាតិ បានធ្វើឲ្យកសិករខ្មែរ បាត់បង់ថវិការាប់រយលានដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ តើពួកគាត់បាត់បង់ដោយរបៀបណា?

អ្នក​នាង​បញ្ជាក់​ថា ការភ្ជួររាស់​ច្រើន​ដង​ពេក ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ វា​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ដី​ខូច​ទម្រង់ ហើយ​ចំពោះ​ដី​នៅ​តំបន់​ខ្ពង់​រៀប គឺ​ប្រឈម​នឹង​ការ​ហូរ​ច្រោះ​ដី​ស្រទាប់​លើ ដែល​ជា​ដី​មាន​ជី​ជាតិ​។ ការបាត់បង់ជីជាតិរបស់ដី ច្បាស់ណាស់ថា ផលដំណាំក៏បាត់បង់ផងដែរ។ កាលណាផ្ទៃដាំដុះមានទំហំធំ ប្រើប្រាស់ពូជ និងជីច្រើន តែទទួលបាននិន្នផលតិច នោះហើយគឺជាការខាតបងថវិកា។

តើការអនុវត្តកសិកម្មអភិរក្ស ផ្ដល់នូវគុណសម្បត្តិអ្វីខ្លះដល់កសិករ និងវិស័យកសិកម្ម?

តាម​រយៈ​ការ​អនុវត្ត​កសិកម្ម​អភិរក្ស គោលដៅ​ចម្បង​គឺ​បង្កើន​ជីជាតិ​ដី​។ ជា​លទ្ធផល យើង​សង្កេត​ឃើញ​ថា ជីជាតិ​ដី​ក៏​បាន​កើន​ឡើង​ប្រសើរ​ជាង​មុន សុខភាព​ដី​ល្អ​ជាង​មុន និង​កាត់​បន្ថយ​ការ​បំភាយ​ឧស្ម័ន​ផ្ទាំង​កញ្ចក់ (CO2) ផង​ដែរ​។ សរុប​មក យើង​ឃើញ​ថា វា​បង្កើន​ជីជាតិ​ដី បង្កើន​ផល​ដំណាំ ផល​ដំណាំ​មាន​សារជាតិ​ចិញ្ចឹម​គ្រប់គ្រាន់​សម្រាប់​អ្នក​បរិភោគ និង​ចូលរួម​ថែរក្សា​បរិស្ថាន​។

ដើម្បីជ្រាបកាន់តែច្បាស់ អ្នកនាង ស៊ាង ស្រីមុំ បាននាំឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានមើលឃើញពីពិសោធន៍ជាស្ដែងនឹងភ្នែក ហើយពាំនាំនូវព័ត៌មានទាំងនោះផ្សព្វផ្សាយទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសកសិករ ឲ្យបានជ្រាបផងដែរ។

នៅ​ក្នុង​បទ​បង្ហាញ​ជាក់​ស្ដែង អ្នកនាង ស៊ាង ស្រីមុំ និង​សហការី​បាន​យក​ដី​៤​ប្រភេទ​ផ្សេង​គ្នា ក្នុង​នោះ​មាន ដី​ព្រៃឈើ ដី​កសិកម្ម​ភ្ជួរ​រាស់​ញឹក​ញាប់ ដី​អត់​ភ្ជួរ និង​ដី​ស្មៅ​ចំណី​សត្វ ដាំ​បាន​៣​ឆ្នាំ​។ សហការី​ទាំង​៤​នាក់ បាន​ទម្លាក់​ដុំ​ដី​ទាំង​នោះ ចូល​ទៅ​ក្នុង​ទឹក​ក្នុង​កែវ​៤​ផ្សេងៗ គ្នា ខណៈ​នោះ​៖

ដី​ព្រៃឈើ ហាក់​នៅ​ទាំង​ដុំ ពុំ​បែក​ខ្ញែក ឬ​រលាយ​ចូល​ទឹក​នោះ​ទេ និង​មាន​ពពុះ​ទឹក​ខ្ពុរ​ឡើង ដោយសារ​តែ​មាន​រន្ធ​ខ្យល់​តូចៗ​ជា​ច្រើន​នៅ​ក្នុង​ដុំ​ដី​។ អ្នក​នាង ស៊ាង ស្រីមុំ ពន្យល់​ថា ដី​ព្រៃ​ពុំ​មាន​អ្វី​ដែល​យើង​ងឿង​ឆ្ងល់​នោះ​ទេ ព្រោះ​វា​ជា​ប្រភេទ​ដី ដែល​ពុំ​ដែល​ប៉ះពាល់​។ ព្រៃ​ឈើ​វា​បាន​បង្កើត​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ី សម្រាប់​ទ្រទ្រង់​ខ្លួន​វា ពី​មួយឆ្នាំៗ ទៅ​មួយ​ឆ្នាំ​, ពី​មួយ​រដូវ ទៅ​មួយ​រដូវ​, ដូច្នេះ ដី​ព្រៃ​វា​មាន​ជីជាតិ និង​សុខភាព​ល្អ​ស្រាប់​ទៅ​ហើយ​។

ដី​អត់​ភ្ជួរ ទោះ​បីជា មាន​សណ្ឋាន​រាង​ហ្មត់​បន្តិច​មែន ប៉ុន្តែ​ពេល​ទម្លាក់​ក្នុង​កែវ​ទឹក​ទៅ សភាព​របស់​វា ក៏​មិន​ខុស​អ្វី​ពី​ដី​ព្រៃ​ដែរ គឺ មិន​បែក​ខ្ញែក និង​មាន​ពពុះ​ច្រើន​ចេញ​ពី​ដី​។ ជា​មួយ​គ្នា​នេះ សំណល់​កសិកម្ម មាន​ជញ្ជ្រាំង និង​ចំបើង ឬ​គល់​ដំណាំ​ផ្សេង រួម​ទាំង​ដំណាំ​គម្រប​ដី​ផង វា​បាន​គ្រប​លើ​ដី​ពេញ​មួយ​ឆ្នាំ ការពារ​ដី​មិន​ឲ្យ​ក្ដៅ​ហួតហែង និង​ហូរច្រោះ​។ ឫស​ដំណាំ​ដែល​នៅ​សល់ ពេល​ដែល​រលួយ​ទៅ​ជា​ជី វា​បាន​បង្កើត​ទៅ​ជា​រន្ធ​តូចៗ អនុញ្ញាត​ឲ្យ​អុកស៊ីហ្សែន​ជ្រាប​ចូល​ក្នុង​ស្រទាប់​ដី អំណោយ​ផល​ដល់​ពពួក​សត្វ​មាន​ប្រយោជន៍ ដូច​ជា​ជន្លេន ខ្យង ក្ដាម កង្កែប និង​បាក់តេរី​ផ្សេង​ទៀត​រស់​នៅ ធ្វើ​ឲ្យ​ដី​មាន​សុខភាព​ល្អ​។

ដី​ដែល​ដាំ​ស្មៅ​ចំណី​សត្វ​រយៈពេល ៣ ឆ្នាំ សង្កេត​ឃើញ​ថា មាន​ពពុះ​ទឹក ដែល​កើត​ចេញ​ពី​ខ្យល់​ច្រើន​ជាង​ដី​ផ្សេងៗ​ទៀត និង​មិន​បែក​ខ្ញែក ធ្លាក់​ចុះ​ទៅ​បាត​កែ​ទេ ហើយ​ទឹក​នៅ​តែ​ថ្លា​ដដែល​។ ឫស​ស្មៅ មាន​នាទី​ជួយ​ទប់​ការ​ហូរ​ច្រោះ​ដី និង​ជីជាតិ ព្រម​ទាំង​ជួយ​បំប្លែង​សារធាតុ​គីមី​កសិកម្ម​ឲ្យ​នៅ​តិច និង​ចាប់​យក អាសូត និង​កាបូន​ពី​បរិយាកាស​មក​ទុង​ក្នុង​ដើម និង​ឫស ដែល​សារធាតុ​ទាំង​ពី​នេះ​មាន​សារ​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ចិញ្ចឹម​ដំណាំ​។

ដោយឡែក ដី​កសិកម្ម​ភ្ជួរ​រាស់​ញឹកញាប់ គ្រាន់តែ​ទម្លាក់​ចូល​ទឹក​ភ្លាម ដុំ​ដី​ក៏​រាយ បែក​ចេញ​ពី​គ្នា​ធ្លាក់​ទៅ​បាត​កែវ យ៉ាង​រហ័ស គ្មាន​ពពុះ​ខ្យល់​ក្នុង​ទឹក​បន្តិច​សោះ​។ អ្នក​នាង​ពន្យល់​ថា ដី​ប្រភេទ​នេះ​ជា​ដី​ខូច​ទម្រង់ និង​ខ្វះ​ជីជាតិ ព្រោះ​ដី​គ្មាន​រន្ធ​ខ្យល់ ដែល​អាច​ឲ្យ​ជីវៈ​ចម្រុះ​មាន​ប្រយោជន៍​កើត​មាន​បាន ហើយ​ពេល​ដែល​ត្រូវ​ថ្ងៃ​ក្ដៅ ក៏​ក្ដៅ​ហួត​ហែង ដល់​ពេល​មាន​ភ្លៀង​ក៏​ហូរ​ទៅ​អស់ នាំ​ទាំង​ជីជាតិ​ទៅ​ផង​។ លើស​ពី​នេះ ជីគីមី និង​ថ្នាំ​ពុល​កសិកម្ម​ដែល​សល់​លើ​ដី​ក៏​ហូរ​ទៅ​តាម​ទឹក​ចូល​ទៅ​ក្នុង ស្ទឹង បឹង ទន្លេ ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​យ៉ាង​ខ្លាំង​ដល់​ប្រភព​ទឹក និង​ជលផល​៕

អត្ថបទ៖ ឈិន ធារ៉ាត់